ΕΚΠΑΤΡΙΣΜΟΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΟ - ΘΡΑΚΙΩΤΩΝ: 3-18 Οκτωβρίου 1922/

 

Η συνθήκη των Μουδανών δεν έθετε κανένα όρο για να εγκαταλείψουν τον τόπο τους οι Έλληνες της Ανατολικής Θράκης. Ποιος όμως μπορούσε να τους συγκρατήσει; Οι πληροφορίες των κατοίκων της Θράκης για τις εκτεταμένες σφαγές των Ελλήνων στο εσωτερικό της Μικράς Ασίας και της Σμύρνης και οι Τούρκικές συμμορίες, πού είχαν εμφανιστεί στην περιοχή της Ανατολικής Θράκης, είχαν τρομοκρατήσει τους ελληνικούς πληθυσμούς και τους προειδοποιούσαν τι τους περιμένει, όταν Θα έφταναν στον τόπο τους οι βάρβαροι Τούρκοι.

 

Έτσι, πικραμένοι ετοιμάστηκαν να εγκαταλείψουν τα εδάφη εκείνα, στα οποία οι πρόγονοί τους έζησαν επί χιλιετηρίδες παίρνοντας μαζί τους ελάχιστα εφόδια και τις αναμνήσεις τους για τις χαμένες πατρίδες.

 

Στις 3 Οκτωβρίου 1922 από νωρίς το πρωί άρχισαν να κινούνται μαζικά και απελπισμένα δεκάδες χιλιάδες Έλληνες της Ανατολικής Θράκης, από τα παράλια του Εύξεινου Πόντου και της Προποντίδας προς τα δυτικά του ποταμού Έβρου. Για δεκαπέντε μέρες ατέλειωτες φάλαγγες από αμάξια κινούμενα με ζώα και άλλα μεταφορικά μέσα, διέσχιζαν κάτω από βαριά συννεφιαμένο ουρανό, πένθιμα και σιωπηλά, τους δρόμους της Ανατολικής Θράκης για να περάσουν στη δεξιά όχθη του Έβρου, στην ελεύθερη πατρίδα.

Η φυγή πέρασμα του ποταμού με κάθε μέσο.
 

"..... κι έβρεχε, ολοένα έβρεχε. Θάλεγε κανείς πως κι ο Θεός δεν μπορούσε να κρατήσει τα δάκρυά του, για την ανείπωτη αυτή τραγωδία”, σημειώνει ο κ. Άγγελος Γερμίδης, και συνεχίζει: "η Δυτική Θράκη ξέφυγε από την τραγική μοίρα της προς τα αντίπερα του Έβρου αδερφής της και συνέχισε τον ιστορικό εθνικό της ρόλο. Εκατοντάδες χιλιάδων από τους εκπατρισθέντες αδελφούς της Ανατολικής Θράκης, της Μικράς Ασίας και του Πόντού δέχθηκε στην αγκαλιά της αδελφούς, που τονώσανε τον εθνικό της οργανισμό, ζωντάνεψαν τις πόλεις της και γέμισαν τους κάμπους της με καινούργια χωριά.... Στα χώματα ξαναπήρε ζωή o στρατός της Μικράς Ασίας στην περίφημη Στρατιά του Έβρου, το καλοκαίρι του 1923, με τις λόγχες, της οποίας αναγκάστηκαν περίτρομοι οι Τούρκοι να υπογράψουν τη συνθήκη της Λωζάνης, χωρίς να πάρουν τίποτα από κείνα που ζητούσαν, αντίθετα μάλιστα, κινδύνεψαν να χάσουν κι εκείνα που πήραν με την ανακωχή των Μουδανιών.... "

Με τη συνθήκη της Λωζάνης, 24 Ιουλίου 1923, ορίστηκε ο ποταμός Έβρος ως φυσικό σύνορο ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία και αποδόθηκαν στην Τουρκία η Μικρά Ασία, η Ανατολική Θράκη και τα νησιά Ίμβρος και Τένεδος.